Beleefdheid in het (ochtend)licht van Hakone

Bij deze zal ik vandaag twee posts combineren. Een geplande post over de trip naar Hakone van vandaag. En eentje waarover ik nog niet uit was of ik 'em überhaupt wilde plaatsen. Ik begin hierbij met de laatste omdat dit het kader vormt waarin ik het over Hakone wil hebben.

In de relatief korte tijd dat ik nu in Japan zit begint me iets te dagen dat ik ook al had de vorige keer toen ik hier was. Japan staat bekend om zijn beleefdheid en beleefde mensen. Naar mijn mening, en ik zeg er meteen maar bij dat die slecht(s) gefundeerd is op de observaties van een man (ik dus mocht je je afvragen wie ik met deze man bedoelde), is Japan een land als ieder ander.

Onbeleefdheid komt hier net zoveel voor als overal in de wereld, net als het percentage werekelijk aardige mensen, eikels en ego-trippers ongeveer overal gelijk is. Het komt hier in Japan alleen wat harder aan als je tot die conclusie komt, omdat de verwachting zo anders is. Maar geloof me, wanneer je hier lang genoeg rondhangt kom je er achter dat "de mens" hetzelfde is op dit eiland als in ieder ander land. Ik ervaar dit niet als een negatieve of sombere gewaarwording. Als ik zeg: "hetzelfde", betekent dat dus ook niet erger of verschrikkelijker dan ergens anders. Ik wil dit nu alvast duidelijk maken voordat we zwartgallig van start gaan. (Daar heb ik immers de komende paragrafen voor geschreven :-P)

Terwijl ik steeds meer ik tot deze realistatie kwam merkte ik ook dat mijn status in Japan aan het veranderen is. De twee zaken lijken met elkaar verbonden. Alsof ik een patch heb gekregen waarop staat "Ik ben met bewust van het geheim achter jullie beleefdheids-fabel" netjes in kanji geschreven natuurlijk om verwarring te voorkomen. :-)

Ik wilde uitvinden of dit slechts een subjectieve ervaring was of een werkelijk voorkomend fenomeen. Daarom ben ik bij gaan houden wat er anders was dan direct na touchdown van mijn vliegtuig op het asfalt van Narita.

Een van de meest kenmerkende op mijn lijstje was de volgende ervaring: Laatst in de trein naar Tokio sliep ik netjes staand (jaha, een nieuwe vaardigheid bijgeleerd in de afgelopen weken) tussen alle andere forensen. Allemaal hangend aan de beugels als vleermuizen aan de takken van een boom. Maar dan niet ondersteboven. :-) Er stapten een hoop mensen uit en ik kon een zitplaats bemachtigen. Bij de halte erna stapte een heeeeel oud mannetje in. Ik stond half op (beleefd als ik ben, ahum ahum) en bood de man mijn plek aan.

In de tijd die de man nodig had om te zeggen dat het wel goed was om te staan, omdat hij er bij de volgende halte uit moest (lees: 3 sec.) had een vrouw haar handtas al pontificaal op mijn plek neer gezet. De plek waar ik nog niet eens helemaal van op was gestaan!!! Ik had het door toen ze het deed (met die zanshin die ik natuurlijk altijd aan heb staan, hahah) en wist ook zeker dat zij wist dat ik de plek aan de oude man aanbood. Ik besloot dat dat gedoe nu een keer genoeg was geweest en ging gewoon weer zitten. Heftig geroep van de vrouw zorgde dat ik niet met mijn volle gewicht (en dat is een hoop) op haar tas ging zitten. Ze kon haar tas weghalen terwijl ik vuile blikken naar haar wierp. En niet alleen ik wierp, ook de man aan wie ik mijn stoel wou afstaan keek behoorlijk naar naar de vrouw.

Verder zijn er andere kleine verschijnselen die bijdragen aan mijn gevoel voor deze "status-verandering":
- Als ik vraag: "spreekt u engels?" krijg ik sinds een week anderhalve week geen heftige handbewegingen meer met zo'n 78 keer "sumimasen" maar een koele "Nee, maar jij spreekt Japans, toch?"(Nee dus, anders vroeg ik het niet! :-))
- Bij het hotel sprak iedereen Engels tegen me. Dat is nu officieel voorbij! Iedereen (dus ook de mensen die weten dat ik moeite heb met Japans en eerst wel Engels met mij spraken) spreken me in het Japans aan. Als ik vervolgens vragende blikken werp gaan ze niet over in het Engels maar herhalen ze het nogmaals in het Japans.
- Mensen dringen de afgelopen week om de haverklap voor in de rij. Althans proberen ze het...
- Op straat krijg ik opeens wel foldertjes in mijn hand gedrukt, waarvan ik me voorheen steeds afvroeg wat het was. (En...waarvan ik me nu, reeds in het bezit van zo'n folder, nog steeds hetzelfde afvraag)
- Bij musea etc. moet ik vragen om de Engelse flyer die ik voorheen steeds automatisch kreeg.
...en meer van dit soort dingen...

In het licht van deze gewaarwording liep ik gisteren tegen het volgende aan. Hatakeyama en ik zouden vandaag naar Hakone gaan. De student-jongen waar ik het in een eerdere post al eens over heb gehad hoorde dat en vroeg Hatakeyama of hij ook mee mocht. Hier zat ik dus niet op te wachten. Sowieso heb ik er een hekel aan als mensen zichzelf uitnodigen of vragen of ze mee mogen. Het antwoord dat in me opkomt is meestal "nee", maar hetgeen ik mezelf meestal hoor zeggen is "ja, hoor". Die jongen is verder al 32 keer in zijn leven in Hakone geweest...dus waarom...? Verder gaan die twee voortdurend Japans praten over onderwerpen die alleen voor inwoners van Japan mogelijk interessant kunnen zijn. Ik zou het derde wiel aan de wagen worden en dan ook nog eens een vierkant wiel... :-(

Hatakeyama stelde me echter gerust door voor mijn hotel aan mij te vragen of ik het ook wel "OK" vond dat de jongen mee ging. Nu is het onmogelijk om nee te zeggen, want de afspraak stond al, met tijd en plaats. Als ik nee had gezegd had Hatakeyaam die jongen die avond nog af moeten bellen en dat was natuurlijk "No Good" geweest. Maar de vraag alleen al stelde mij gerust. Hij was zich bewust van het (mogelijke) probleem. Ik nam aan dat hij ook naar dat bewustzijn zou handelen.

Vanochtend kwam ik er achter dat mijn aanname fout was en dat in het eerste anderhalf uur de enige vraag van Hatakeyama was welke onigiri (rijstsnack) ik lusste. En dat was in de eerste 7 minuten na onze ontmoeting! Halverwege de boemelrit de berg op bij Hakone in de buurt, zat ik me stierlijk te "vermaken". :-(

Op deze manier had ik beter alleen kunnen gaan. Dan had ik exact zoveel communicatie gehad met de oude man als nu en had ik niet voortdurend aanwijzingen hoeven te horen, waar ik mijn voeten moet houden als ik op de bank zit; waar ik moet zitten en dat ik me wel moet vasthouden aan de beugels, anders zou ik vallen! Ik was zelfs te verkrampt en gefrustreerd om grappen over de laatste opmerking te maken in de trend van "Balansu, balansu, neh. Wakaru?"

Maargoed, tot mijn redding stapen er drie meisjes in (ik zeg meisjes, maar ze zouden ook 38 kunnen zijn ik vind het moeilijk om leeftijden in te schatten van Aziatische vrouwen) en er was een moment van oogcontact en glimlach uitwisseling. Dit was mijn kans om met iemand te converseren... Ik weet niet meer hoe ze heetten maar voor mij waren het drie realisaties van de buddha van oneindige verlossing :-P... Na "chit-chat" over al het triviale dat ik me kon bedenken, stapten ze weer uit.

Ik probeerde mezelf keihard tot verlichting te dwingen :-P met gedachten van een oneindig verbonden wereld, waarbij alle dingen slechts facetten zijn van een diamanten netwerk. Zoals de zijden van een dobbelsteen allemaal anders zijn en uniek maar toch behoren tot een entiteit (de dobbelsteen dus :-)) En dat alles slechts het gezicht is van Brahma....Maar helaas...de verlichting bleef uit en ik bleef achter met de sterke neiging een van die gezichten van Brahma een klapje te geven... :-P

Later in de kabelbaan was Hatakeyama net bezig met een interessante verhandeling over het feit dat Porando (Polen) "number one" is in Katori Shinto ryu. Nu was ik het echt meer dan zat. Dus ik ging op de Japanse tour van onbeleefdheid (voor eenieder die die niet kent: de sneaky methode ;-)) en vroeg:
"Hoe lang traint Sergio eigenlijk, sensei?"..."Ohw zo lang. Dat is lang zeg!)
"En hoe lang traint Franko?"..."Zo dat is ook lang!" "Goed zeg!" Deze vragen gingen op dezelfde wijze door voor nog wat Italianen en daarna voor Steph en Gerry...
...en toen vroeg ik "En hoe lang trainen de Polen?!"....

Vanaf dat moment vond ik dat de rekening vereffend was. Misschien niet heel Gandhi-achtig gedacht van mij, maar het zal wel komen omdat ik die ochtend zazen moest missen vanwege deze trip.....:-P Op dat moment kregen we Fuji-sama is beeld. Het was helemaal helder en Mount Fuji was goed te zien. Hatakeyama werd in een klap weer een klein jongetje in mijn ogen (en dan op een positieve manier) toen hij helemaal enthousiast werd van Fuji. Ook in het winkeltje na de kabelbaan, kon ik niets meer terugvinden van de ergernis die ik eerst zo heftig had gevoeld. Hij was alle snoepjes aan het proeven en vertellen welke hij het lekkerst vind.... Het diamanten-netwerk van compassie en eenheid was gesloten en het universum was weer in evenwicht ;-).

De rest van de dag heb ik me goed vermaakt, ondanks het feit dat ik bijna niet met de oude man heb gesproken.

Nog een kleine azuki-bonen-zoete wraak kwam toen ik op de terugweg in de trein kon slapen. De jongen die mee was, was helemaal aan het eind van zijn latijn en moest nog naar verhandelingen van Hatakeyama moest luisteren. Het wordt tijd om afscheid te nemen van Kamakura, Ofuna, Hatakeyama en alle budo die ik hier heb beoefend, maar gelukkig niet met een naar gevoel waar ik vandaag even bang voor was, maar met een gevoel van "voldaan" en "klaar voor het volgende".

Morgen nog een training, waarbij de Engels sprekende monnik Issho komt kijken! Daarna op vrijdag: Nikko!